Tư duy chiến lược tập trung vào việc tìm kiếm và phát triển các cơ hội để tạo ra giá trị cho tổ chức hay doanh nghiệp. Thuật ngữ này đã bị lạm dụng và sử dụng sai trong quá khứ và quá thường xuyên các buổi lập kế hoạch chiến lược không mang lại bất kỳ giá trị nào.
Nội dung
Kỹ năng tư duy chiến lược là gì?
Kỹ năng tư duy chiến lược là sử dụng tư duy phản biện để giải quyết các vấn đề phức tạp và lập kế hoạch cho tương lai. Những kỹ năng này rất cần thiết để hoàn thành các mục tiêu kinh doanh, vượt qua các trở ngại và giải quyết các thách thức – đặc biệt nếu chúng được dự kiến mất hàng tuần, hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm để đạt được.
Kỹ năng tư duy chiến lược bao gồm:
Kỹ năng phân tích: Để lên ý tưởng về một chiến lược giúp tổ chức đạt được mục tiêu, bạn phải có khả năng phân tích nhiều loại thông tin – từ báo cáo tài chính và KPI, đến điều kiện thị trường, xu hướng kinh doanh mới và phân bổ nguồn lực nội bộ.
- Phân tích ban đầu này rất quan trọng để tạo ra một chiến lược phù hợp với thực tế hiện tại mà tổ chức phải đối mặt.
Kỹ năng giao tiếp: Đưa ra một chiến lược cho công ty, bất kể quy mô của nó, đòi hỏi kỹ năng giao tiếp vững chắc.
- Khả năng truyền đạt các ý tưởng phức tạp, cộng tác với các bên liên quan, xây dựng sự đồng thuận và đảm bảo mọi người đều thống nhất và làm việc hướng tới các mục tiêu chung đều là trọng tâm của tư duy chiến lược.
Kỹ năng giải quyết vấn đề: Lập kế hoạch chiến lược thường được sử dụng để giải quyết các vấn đề hoặc giải quyết các thách thức, chẳng hạn như các mục tiêu tài chính, quy trình làm việc không hiệu quả hoặc một đối thủ cạnh tranh mới.
- Việc triển khai một chiến lược đòi hỏi bạn phải hiểu vấn đề và các giải pháp tiềm năng của nó. Từ đó, bạn có thể tạo ra một chiến lược giải quyết nó.
Kỹ năng lập kế hoạch và quản lý: Chiến lược không chỉ là suy nghĩ về một giải pháp mà còn liên quan đến việc thực hiện.
- Khi dữ liệu đã được phân tích, vấn đề đã được hiểu rõ và giải pháp đã được xác định, bạn cần có kỹ năng quản lý và lập kế hoạch vững vàng để kết hợp mọi thứ lại với nhau.
Những kỹ năng này rất cần thiết để hoàn thành các mục tiêu kinh doanh, vượt qua các trở ngại và giải quyết các thách thức – đặc biệt nếu chúng được dự kiến mất hàng tuần, hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm để đạt được.
Mô hình tư duy chiến lược
Có rất nhiều mô hình để bạn lựa chọn để lập kế hoạch cho quá trình tư duy chiến lược của mình. Điều quan trọng là hỗ trợ quy trình, đảm bảo rằng các kết quả và các bước tiếp theo được thống nhất và sau đó được thực hiện. Nếu không, bạn có nguy cơ bị mắc kẹt trong vòng xoáy tư duy chiến lược với những ý tưởng hay nhưng không thực hiện được.
Wootton và Horne (2001), tiếp cận tư duy chiến lược như ba hoạt động chính, được thể hiện trong hình bên dưới. Giai đoạn thu thập thông tin và tạo ý tưởng được hỗ trợ bởi giai đoạn lập kế hoạch hành động.
Điều quan trọng là hỗ trợ quy trình, đảm bảo rằng các kết quả và các bước tiếp theo được thống nhất và sau đó được thực hiện
Chiến lược Đại dương xanh là một cách tiếp cận khác. Đây là việc theo đuổi sự khác biệt và chi phí thấp, với mục đích không phải là vượt qua đối thủ cạnh tranh trong ngành, mà là tạo ra thị trường mới hoặc một “đại dương xanh”, do đó làm cho sự cạnh tranh trở nên không còn phù hợp.
- Chiến lược Đại dương xanh cung cấp một bộ công cụ để tạo không gian thị trường mới và đưa ra cách bơi ra khỏi đại dương đỏ đầy cá mập.
- Sơ đồ chiến lược là chẩn đoán trung tâm để xây dựng Chiến lược Đại dương xanh hấp dẫn, bao gồm cả việc xây dựng và thực hiện chiến lược.
3 cách để phát triển kỹ năng tư duy chiến lược
Đặt câu hỏi chiến lược
Nếu bạn muốn cải thiện kỹ năng tư duy chiến lược, một trong những điều đơn giản nhất có thể làm là đặt những câu hỏi chiến lược. Điều này cho phép bạn rèn luyện kỹ năng lập kế hoạch, trở nên thành thục hơn trong việc phát hiện các cơ hội và phát triển tư duy chiến lược – mà bạn có thể tận dụng trong suốt sự nghiệp.
Theo khóa học Trực tuyến về Chiến lược Đột phá của Trường Kinh doanh Harvard, các câu hỏi chiến lược có thể liên quan đến thách thức, cơ hội hoặc sự mơ hồ mà bạn gặp phải trong tình huống hiện tại, dù là cá nhân hay nghề nghiệp. Chẳng hạn, chúng có thể liên quan đến việc ra mắt một doanh nghiệp hoặc sản phẩm mới, đánh bại đối thủ cạnh tranh hoặc tái cơ cấu tổ chức.
Một số ví dụ về các câu hỏi chiến lược bạn có thể hỏi bao gồm:
- Làm thế nào chúng ta có thể định vị bản thân một cách chiến lược để thâm nhập vào một thị trường mới?
- Định hướng tăng trưởng cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ của chúng ta là gì?
- Sự tăng trưởng của tổ chức sẽ đến từ đâu trong 5 năm tới và nó so sánh như thế nào với sự tăng trưởng trước đây đến từ đâu?
- Tổ chức nên đối phó với mối đe dọa từ các đối thủ cạnh tranh có khả năng gây rối như thế nào?
Quan sát và suy ngẫm
Ngoài việc đặt câu hỏi chiến lược, bạn cần trả lời và giải quyết chúng một cách khéo léo. Một trong những cách hiệu quả nhất để đạt được điều này là quan sát và suy ngẫm về tình hình hiện tại, đảm bảo rằng bất kỳ chiến lược nào bạn nghĩ ra đều dựa trên thực tế.
Thay vì mù quáng làm theo một giả định, hãy thu thập càng nhiều thông tin càng tốt – để sử dụng khi xây dựng chiến lược. Hiểu lý do tại sao khách hàng thu hút bởi sản phẩm của doanh nghiệp – từ đó điều chỉnh chiến lược tiếp thị và phát triển sản phẩm để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
Cân nhắc những ý kiến phản đối
Khi bạn đã đạt được một chiến lược có thể giúp tổ chức của mình đạt được mục tiêu, hãy đặt câu hỏi về các giả định và đưa giả thuyết qua thử nghiệm nghiêm ngặt. Bằng cách đó, có thể đảm bảo rằng không bỏ sót một khả năng nào khác.
Đưa ra các ý kiến phản đối – cho phép bạn xác định trước những điểm yếu trong lập luận của mình và trang bị khả năng bảo vệ chiến lược của mình khi người khác đặt câu hỏi. Nó cũng có thể giúp bạn mài giũa các kỹ năng logic cần thiết để giao tiếp và thực hiện chiến lược.
Để phát triển kỹ năng này, hãy tập thói quen đặt câu hỏi cho bản thân: Bạn có nên xem xét một quan điểm khác hay không? Có khả năng nào khác mà bạn có thể đã bỏ qua không?
Tư duy chiến lược là khả năng xác định được các mục tiêu và ưu tiên quan trọng, từ đó có kế hoạch hành động đảm bảo nhất quán được với lợi ích và giá trị lâu dài của tổ chức.
